21 mei tussen Phoenix en Minneapolis...

Ik heb nog nooit zoveel vluchten achter elkaar gehad en zoveel verschillende indrukken opgedaan van een land in zo'n korte tijd. Ik ben blij dat ik niet in het gebied zit waar momenteel de tornado's actief zijn. Op de dag dat we op weg waren naar naar L.A. hadden we een overstap in Dallas. Een uur nadat we daar vandaan vertrokken werd Dallas getroffen door een Tornado. That was close...

 L.A., the city of angels, traffic, no pavements, hollywood celebreties, wacko's, the poor, the rich, a lot of homeless people and the ethnic towns. Een heel ander gezicht dan de steden die ik eerder bezocht. In L.A. spraken we met de Los Angeles Times, de Iraanse krant iranshar, met leerlingen van een multi-etnische highschool die dat kenmerk nadrukkelijk benoemen als kracht, met een organisatie die jeugd door middel van kunst bij elkaar brengt, met een fonds dat zich op community building in Californië richt, met MOST die zich richt op het nuanceren van het beeld over moslims in de beeldmedia en met een islamitische studentenvereniging van de UCLA.

 Ook in L.A. lijkt het geen rozengeur en maneschijn te zijn als het aankomt op de beeldvorming over kleurlingen of moslims. MOST is niet voor niets opgericht. De L.A. Times heeft niet voor niets een diversiteitsbeleid, het fonds richt zich niet voor niets op het betrekken van mensen bij de samenleving en het bouwen van bruggen tussen gemeenschappen en het kunstproject richt zich niet voor niets expliciet op het stimuleren van tolerantie tussen groepen. Dit klinkt allemaal heel bekend. In Nederland is het niet anders.

Er zijn veel ongedocumenteerde immigranten in L.A. In Nederland zouden we ze illegalen noemen maar dat is stigmatiserend en wordt niet gebruikt in de media in de VS. Dit dunkt mij. Hier blijkt respect uit voor de ander en verantwoordelijkheidsgevoel van invloedrijke partijen om dit ook uit te dragen zoals de L.A. Times dat doet. En wat te denken van een museum of tolerance in L.A. Dit geeft voor mij aan dat er hard gewerkt wordt aan het bijdragen aan een respectvolle samenleving.

Voelen 'kleurlingen' zich ondanks de negatieve beelden die er over hen zijn dan toch Amerikaans in L.A.? Een leerling van de highschool die ik sprak vertelde me dat hij ongedocumenteerd is en formeel geen Amerikaan is. Ik vroeg hem of hij zich Amerikaans voelt. Het antwoord was 'Ja, ik heb hier geleefd, hier ligt mijn toekomst'. Ook de islamitische studenten, vooral afkomstig uit het midden-oosten maar ook uit Turkije en Marokko, van de UCLA voelden zich niet minder Amerikaans door hun islamitische en etnische achtergrond. Ook niet door het feit dat de blanken toch wel anders tegen hen aankijken buiten de campus. De identiteiten konden prima samengaan. Op de campus is het anders. Daar wordt hard gewerkt aan onderling respect door de 'board' waarmee ze in nauw contact zijn en met succes...

 Een wetenschappelijk onderzoekster van de UCLA vertelde ons dat het van groot belang is dat de meerderheid respect heeft voor de etnische of religieuze achtergrond van een minderheidsgroep. Dit geeft de individuen van die groepen zelfvertrouwen. Wat mij betreft missen we dat respect op dit moment in het publieke debat in Nederland. Denk aan het Marokkanendebat en het meldpunt voor overlast van Polen. Nederland laat haar verantwoordelijkheid wat mij betreft op dat punt liggen...

 En hoe kan het toch dat ondanks dat kleurlingen in de VS te maken hebben met negatieve beelden over hun groep zich toch Amerikaans voelen. Ik denk dat dat te maken heeft met het feit dat ze in de VS meer dan 1 identiteit mogen dragen. Iedereen heeft meerdere identiteiten. En dat heeft te maken met de migratiegeschiedenis van het land. Ook zijn de groepen van oudsher beter georganiseerd wat een empowerende werking heeft. Sterker nog, L.A. bestaat uit kleine landjes: little Tokyo, Korea Town, El Pueblo, China Town. In Nederland is door de discussie over de afschaffing van twee nationaliteiten tegelijkertijd minder ruimte gekomen voor de totale identiteit van een persoon die uit subidentiteiten bestaat. Het respect voor de niet-Nederlandse identiteit daalt daardoor. Je kunt je prima identificeren met Nederland en tegelijkertijd andere identiteiten hebben. Dat is hier gebleken. Waar we in Nederland rekenen op structurele steun van de overheid, is Amerika een land van de zelforganisatie en vrijwilligers zonder structurele overheidsmiddelen. Er ligt dus ook een verantwoordelijkheid bij de gemeenschap zelf om zich te organiseren, zichzelf op de kaart te zetten en vooruit te komen en hiervoor de middelen bij elkaar te sprokkelen. Dit zijn, om in onderzoekstermen te spreken, mijn tussentijdse conclusies die niet gebaseerd zijn op empirisch materiaal. Het gaat hier om mijn indrukken. Mijn reis is echter nog niet afgerond. We zijn op weg naar de laatste stop van het programma: Minneapolis. Ik verwacht hier een nieuw gezicht te zien van Amerika en nieuwe indrukken op te doen. Tot de volgende keer....

15 mei 2013 Ergens in de lucht tussen Dallas en Los Angeles

 Mississippi ligt inmiddels achter mij. Zo druk als New York is, zo rustig was het in Jackson Mississippi. In Jackson vonden we een oase van rust, groen, zeeën van ruimte en geen voetpaden of mensen op straat te bekennen. Her en der een hamburger tent met live blues muziek. Geheel passend bij het ritme van de stad. De versnelling schakelde terug van 5 naar 2. De moeheid was toegeslagen toen we na een week rennen en slaaptekort in Mississippi aankwamen. Die slaap is inmiddels ingehaald. Maar genoeg daarover..

Ook in Mississippi ging ik op zoek naar het antwoord op de vraag hoe sterk de loyaliteit is van minderheidsgroepen aan de Amerikaanse identiteit. Echter, het gebruik van de term 'migrantengroepen' ligt lastig, want iedereen is migrant in de VS. Een groot deel is hier gedwongen als slaaf heen gehaald en uitgebuit. Dus je kunt niet spreken van migrantengroepen. Over minderheidsgroepen spreken is ook lastig omdat de twee grootste 'minority'groups inmiddels de grote meerderheid vormen. En over wie hebben we het dan? In Jackson Mississippi heb ik me laten vertellen dat het om onderdrukking van 'kleurlingen' gaat of dat nou bruin, zwart of geel is, door blanken. Om gelijke rechten en dezelfde vrijheden te verwerven als blanken, hebben mensen hun leven op moeten offeren in Mississippi. En dat is voelbaar...

 We spraken twee veteranen, Hollis Watkins en Flonzie Brown, die een eed hebben afgelegd aan dr. Martin Luther King om zich te blijven inzetten voor burgerrechten. Zij zetten zich toen in voor het recht om te mogen stemmen. Om te kunnen stemmen moest je een toelatingstest doen. Ze kregen vragen als: hoeveel bubbels zitten er op een zeepje. De blanken wisten het antwoord, de zwarten uiteraard niet en mochten niet stemmen. Je voelde in hun stem en houding letterlijk hoe zwaar de strijd was die zij hebben geleverd om gelijke rechten voor 'zwarte' Amerikanen te verkrijgen. Maar straalden tegelijkertijd ook een enorme strijdvaardigheid en positiviteit uit. Ook spraken we de eerste zwarte burgemeester van Mississippi over zijn strubbelingen om deze positie te verwerven en hoe hij met de Ku Klux Klan te maken kreeg. Een bezoek aan het huis van Medgar Evers, een van de belangrijke burgerrechtenactivisten, die daar in 1963 neergeschoten werd onder het oog van zijn vrouw en kinderen, visualiseerde de onderdrukking nog meer. Er is mede door hen sinds 1963 veel vooruitgang geboekt. Dat ze dit voor elkaar kregen, komt naar eigen zeggen doordat ze zich organiseerden, coalities met elkaar aangingen en ervoor zorgden dat ze aan de tafel kwamen te zitten waar ze invloed konden hebben, de politiek.

 Inmiddels kan iedereen stemmen en mag een iedereen elk soort onderwijs genieten. Er zijn zelfs 'zwarte' universiteiten' en 'zwarte' kranten. Dat is iets bijzonders in mijn ogen. Waar in Nederland etnische groepen vooral aansluiten bij de meerderheid en geen eigen media ontwikkelen of dit vanuit een multicultureel perspectief doen, is het in de VS de normaalste zaak om voor de eigen achterban media te ontwikkelen die hun geluid laten horen. Zo zijn er voor iedere etnische groep tal van kranten, magazines en tv-zenders. De krant 'Jackson advocate' stelt dat de afro-Amerikanen zich niet herkennen in de mainstream kranten en er behoefte is aan het afro-Amerikaanse geluid en representativiteit. De behoefte aan deze krant kan opgemaakt worden uit het feit dat de oplage 20.000 per week is.

Dat er nog een lange weg te gaan is naar cohesie, solidariteit en gelijke kansen, blijkt uit het feit dat ondanks dat de Afro-Amerikaanse gemeenschap 46% van de totale bevolking van Mississippi uitmaakt, de gouverneur een blanke is en moeite heeft met het feit dat er een zwarte president aan de macht is. Dat blijkt ook uit de segregatie in de stad. Er zijn wijken voor zwarten en wijken voor blanken. Als een zwarte Amerikaan in een witte wijk gespot wordt, wordt hij aangehouden. Ook blijkt dat uit de hogere werkloosheid onder afro-amerikanen, de hogere armoedecijfers, de lage opkomst bij verkiezingen en uit het feit dat bijna alle vastgoed en grond in eigendom is van blanken. Desondanks heb ik me ook in Mississippi laten vertellen dat iedereen zich identificeert met de Amerikaanse identiteit en er loyaal aan is. En dat gaat prima samen met hun Afro-Amerikaanse achtergrond, ondanks het feit dat de blanken die meer macht hebben, een onderscheid maken op grond van huidskleur. Op de vraag waarom ze dat zo voelen, wordt geantwoord: 'just because we are part of America. We don't have another country'. Interessant. Dat smaakt naar meer onderzoek, onder andere etnische groepen. The next stop is Los Angeles. Californië is DE staat van migratie waar veel groepen samenleven, waaronder een grote Latino en Koreaanse gemeenschap. Ik ben benieuwd wat Los Angeles aan nieuwe inzichten geeft. En oh ja... De soul food was heeeerlijk!...

12 mei ergens in de lucht tussen New York en Jackson, Mississippi....

Zoals ik in m'n vorige verslag vertelde heb ik een zoektocht ingesteld. Ik ben al wat verder in mijn zoektocht na New York. Al moet ik zeggen dat het gecompliceerder lijkt te worden. Maar waar was ik ook weer gebleven? Ik zou de zoektocht voortzetten naar het gevoel van loyaliteit naar de Amerikaanse identiteit van migrantengroepen, van zowel de eerste als tweede generatie. En dat doe ik dit keer in New York. Ons bezoek aan New York was heel kort. Donderdagavond naderden we NY in onze limobus. (ja ja, de Amerikaanse autoriteiten zorgen goed voor ons!). De wolkenkrabbers doemden in de verte op. Een immense en overweldigende stad die inderdaad nooit lijkt te slapen. Op de 23ste verdieping van het Hilton keek ik uit op gebouwen, gebouwen en ...je raadt het al... gebouwen..

 Vrijdag wachtte een vol programma op ons en ik was vastberaden om de antwoorden te krijgen, geholpen door de gesprekken met het hoofd van migranten zaken van 'The mayor's office', de directeur van het tenement museum en door een naturalisatie ceremonie bij te wonen.

De topper van de dag was het gesprek met de directeur van het tenement museum. Dat is HET museum dat laat zien wat het is om Amerikaan te zijn en wanneer je dat kunt worden, dat zich in het meest diverse stukje van Manhattan bevindt. We kregen een erg inspirerend en vermakelijke overview van de historie van migratie en de zoektocht van de overheid naar een verbindende factor tussen de diversiteit aan migrantengroepen. Dat klinkt bekend! De VS is een migratieland, iedereen is migrant. Dat is een groot verschil met Nederland. Sommige migranten zijn vrijwillig gekomen, sommigen gedwongen en sommigen uit noodzaak om te kunnen leven. Engelsen, andere Europeanen en Afrikanen. Er zijn in principe geen minderheden. Al gaat het wel altijd over afro-amerikanen en latin-amerikanen als er over 'minorities' gesproken wordt. Groepen zonder gedeelde cultuur, taal, historie, bloed of religie. Het was een uitdaging om een verbindende factor te creëren om het land bij elkaar te houden. Die verbinding werd uiteindelijk gevonden in de politieke vrijheid, gelijke mogelijkheden en vrijheid van godsdienst. Onder Lincoln, toen er een tweede generatie migranten aanwezig was, werd de verbindende factor 'bloed', samen met vrijheid. Door het verschil in vrijheid met een ander land te benadrukken, namelijk de sovjet-unie, werd een eenheid in het eigen land gecreëerd. Toen de Sovjet-Unie dezelfde vrijheden genereerde was dit niet meer vol te houden door de Amerikanen. Toen werd ras het verbindende kenmerk tussen groepen. Daar begon ook het onderscheid in ras dat nog steeds gaande is. Wat dit gesprek me leerde, is dat Amerika door de tijd heen zoekend is geweest naar een verbindende factor en nog steeds zoekende is.

De mayor's office stelt dat er een eenheid is in het gevoel Amerikaan te zijn. Iedereen voelt een band met Amerika en meer specifiek voelen de new yorkers zich verbonden met hun stad. In die eenheid is er ruimte voor diversiteit. Dat wijkt al wat af van wat we in Washington hoorden. Er is dus wel ruimte voor cultuur. Bloomberg (burgemeester NY) ziet het als zijn taak om zijn publieke diensten laagdrempelig te maken. Zij zijn er voor de stad en burgers en natuurlijk ook andersom. Waar Nederland haar tolken bijvoorbeeld heeft afgeschaft in de publieke sector, worden die in NY aangeboden voor alle publieke diensten. NY heeft de taak iedereen de de taal te leren. Schoolboeken worden dan ook in 9 verschillende talen beschikbaar gesteld. De gedachte hierachter is: als wij goed voor onze burgers zorgen, zullen onze burgers dat ook voor ons doen. Ze zullen huizen kopen, investeren in de stad etc. Een stad dat aangevallen werd en polarisatie daardoor om de hoek stond, werd door Bloomberg al snel in het gareel gehouden. Hij hield 2 grote bijeenkomsten vlak na de aanslagen en benadrukte dat de VS en NY gekenmerkt worden door diversiteit en respect voor verschil. Dit toont dat diversiteit nadrukkelijk uitgedragen wordt in de stad New York. En dat is nodig om commitment te krijgen van burgers. Dat voel je als je er rondloopt. De beeldvorming over moslims blijft een grote uitdaging waar de gemeente een belangrijke rol in neemt. Tegelijkertijd zegt het pew research center dat er slechts 1% moslims zijn en deze groep niet zoveel negatieve aandacht krijgt. Dat komt niet overeen met mijn beeld. Voor mij is naar aanleiding van dit gesprek gebleken dat het onvermijdelijk is om per situatie een andere identiteit voorop te stellen. De ene keer is dat religie en de andere keer ras. Maar sluit het voorop stellen van de etnische oorsprong de Amerikaanse identiteit nou uit of in? Het is jammer dat we bij de naturalisatieceremonie geen genaturaliseerde burgers hebben kunnen spreken. Ik moest het dus doen met de gezichtsuitdrukking van mensen wanneer ze voor in de zaal van de rechtbank hun document overhandigd kregen. Wat me opviel was dat met name de jeugdigen een gelukkige en trotse expressie toonden na het ontvangen van hun Amerikaanse identiteit. Vol trots liepen ze de zaal uit. En dat mag ook wel na een zeer inspirerende speech van de rechter die benadrukte dat iedereen gelijk is, er geen tweederangs burgers zijn en het ieders plicht is om de ongedefinieerde ander te respecteren. Ik begin de indruk te krijgen dat de verschillende identiteiten hand in hand kunnen gaan. Mensen zijn trots op hun Amerikaanse identiteit. Maar er moet ruimte en respect zijn voor de etnische afkomst. Zoals je leest, is mijn zoektocht nog niet afgerond. Meer hierover na mijn bezoek aan Mississippi, waar ik verwacht een ander geluid te horen door de sterke civil rights movement. Tot over een paar dagen!

Foto's

Ik krijg geen foto's geüpload. Die volgen dus nog.

9 mei ergens tussen Delaware en New York in de bus

Het land van tegenstellingen, het land van Amerikaanse trots, het land van de strikte veiligheidsmaatregelen, het land van 'the civil society', het land van duizelende wetgeving, het land van migratie, het land van 315 miljoen verschillen in 50 staten dat tegelijkertijd een eenheid vormt. Gevormd door de Amerikaanse identiteit waarbij vrijheid en de trots op die vrijheid voorop staat. Althans dat is wat de 'United States' graag zou willen. Als Amerikaans staatsburger verbindt je je aan 'the american constitution' en kun je je daarom volwaardig 'American' noemen. Een naturalisatie ceremonie gaat hieraan vooraf. Dat zou een emotionele gebeurtenis zijn waar iedereen zich 'Proud American' voelt. Er is geen ruimte voor groepscultuur. Van groepsdenken wil de Amerikaanse overheid niets weten. Dat zou het vormen van een eenheid in de weg zitten. Er moet een gedeelde grond zijn, iets wat mensen verbindt. Die vrijheid die in de 'constitution' vastgelegd is, maakt de eenheid tussen Amerikanen. Maar werkt dat ook zo en voelen de twee grootste minderheidsgroepen, de African-Americans en Latin-Americans, dat ook zo? Voelen ze zich inderdaad vooral Amerikaan en zijn ze daarom loyaal aan hun Amerikaanse identiteit? Ik krijg hier na mijn bezoek aan Washington maar geen antwoord op. Althans de antwoorden variëren als je spreekt met the departement of State, met de twee grootste zelforganisaties van het land (NAACP en La Raza) met de department of homeland security, met 'the departement of justice' en ga zo door. Het feit dat er diverse programma's zijn opgezet door de overheid om het samenleven tussen grote groepen te vergemakkelijken en het feit dat de hervorming van de migratiewet actueel is doet anders vermoeden. Of misschien ligt het gecompliceerder? De grootste association voor hispanics stelt dat ze zich inzet voor integratie van Latin-Americans, het ondersteunen van de hispanics om the American dream te realiseren en zich inzetten voor het bouwen aan hun land, the promised land...Amerika. Dat is iets bijzonders dat ik in Nederland niet hoor. De gedeelde trots voor een land en de gevoelde wens om aan het eigen land te bouwen. Zou er dan echt een eenheid in identiteit zijn in de USA? Mijn zoektocht is nog niet afgerond. In new york praat ik met het hoofd van de afdeling van migranten zaken van de gemeente new york, met de directeur van het tenement museum (een museum dat het verhaal vertelt van de migratie in New York en ik zal een naturalisatie ceremonie bijwonen. Ik hoop dat New York meer duidelijkheid brengt...